Bạn có biết, mỗi loại đột quỵ lại có nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị khác nhau? Việc nhận diện rõ từng loại đột quỵ là “chìa khóa” để phát hiện sớm và bảo vệ sức khỏe của chính bạn và người thân. Hãy cùng tìm hiểu để trang bị cho mình kiến thức y tế quan trọng này!
Các loại đột quỵ thường gặp là gì?
Đột quỵ xảy ra khi dòng máu đến một phần của não bị gián đoạn, làm cho các tế bào não bị thiếu oxy và chết đi trong vòng vài phút. Nếu không được cấp cứu kịp thời, đột quỵ có thể gây tử vong hoặc để lại các di chứng nặng nề như liệt, mất trí nhớ, gây khó khăn trong giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày.Có hai loại đột quỵ chính và một loại tạm thời, thường gặp nhất là:
Đột quỵ thiếu máu cục bộ (Ischemic Stroke)
Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% trong tổng số các ca đột quỵ. Dạng đột quỵ này xảy ra khi dòng máu đến não bị tắc nghẽn, gây thiếu oxy cũng như chất dinh dưỡng. Theo đó, đột quỵ thiếu máu cục bộ thường chia thành hai dạng nhỏ hơn:
- Đột quỵ do cục máu đông hình thành trong động mạch (Thrombotic Stroke): Khi cục máu đông hình thành ngay tại mạch máu não, thông thường do xơ vữa động mạch, lúc này tình trạng mạch máu bị tích tụ mỡ và các chất thải tạo nên mảng bám thì sẽ dẫn đến xảy ra đột quỵ.
- Đột quỵ do cục máu đông từ nơi khác trôi đến (Embolic Stroke): Lúc này cục máu đông sẽ hình thành ở vị trí khác trong cơ thể (thông thường là tim), sau đó di chuyển qua dòng máu, rồi mắc kẹt trong mạch máu não, gây tắc nghẽn.
Đột quỵ xuất huyết (Hemorrhagic Stroke)
Đột quỵ xuất huyết chiếm khoảng 15% các trường hợp đột quỵ tuy nhiên thường nghiêm trọng hơn và gây tỷ lệ tử vong cao hơn so với đột quỵ thiếu máu cục bộ. Dạng đột quỵ này xảy ra khi một mạch máu trong não bộ bị vỡ, khiến máu tràn ra ngoài, gây áp lực lên các tế bào não xung quanh.
Theo đó, đột quỵ xuất huyết cũng bao gồm hai dạng chính:
- Xuất huyết nội sọ (IntracerebralHemorrhage): Do cao huyết áp kéo dài hay dị dạng động mạch não sẽ dẫn đến dạng đột quỵ này và xảy ra khi một động mạch trong não bị vỡ, gây xuất huyết bên trong não.
- Xuất huyết dưới màng nhện (Subarachnoid Hemorrhage): Tình trạng này thường gặp ở những người bị phình động mạch não, xảy ra giữa não và màng bao quanh não (màng nhện) do các mạch máu não yếu đi và bị vỡ.
Cơn đột quỵ thoáng qua (Transient Ischemic Attack – TIA)
Cơn đột quỵ thoáng qua hay còn gọi là cơn tai biến thoáng qua, là một dạng đột quỵ nhẹ, người bệnh sẽ bị tạm thời bởi dòng máu đến não bị tắc nghẽn trong thời gian ngắn.
Các triệu chứng của dạng đột quỵ này cũng giống như đột quỵ thực sự nhưng thường chỉ kéo dài vài phút đến vài giờ, sau đó tự hồi phục hoàn toàn. Dù chỉ là cơn đột quỵ thoáng qua và không gây tổn thương não vĩnh viễn, nhưng đây cũng được xem là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ lớn hơn trong tương lai. Do đó khi gặp phải cũng không nên chủ quan mà cần được điều trị ngay lập tức để ngăn ngừa đột quỵ.
Những lưu ý về bệnh đột quỵ mà bạn phải nhớ là gì?
Triệu chứng nhận biết các loại đột quỵ
Bạn có thể nhận biết triệu chứng căn bệnh này theo quy tắc “FAST”
F (Face – Khuôn mặt): khi cười mà một bên mặt bị xệ xuống cho thấy dấu hiệu đột quỵ.
A (Arms – Tay): nếu giơ cả hai tay, một trong hai tay bị yếu hoặc rơi xuống là dấu hiệu cảnh báo đáng chú ý.
S (Speech – Lời nói): trong trường hợp khó nói, khó phát âm, bị méo tiếng cũng là triệu chứng nhiều người đột quỵ gặp phải.
Và cuối cùng là T (Time – Thời gian): Thời gian chính là yếu tố quyết định. Cần đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu có bất kỳ triệu chứng nào kể trên.
Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý các triệu chứng khác có thể bao gồm đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thăng bằng, hoặc khó nhìn rõ ở một hoặc cả hai mắt.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của các loại đột quỵ
Nhìn chung các loại đột quỵ sẽ có nguyên nhân, yếu tố và những nguy cơ riêng, nhưng đều xuất phát từ những rủi ro chính bao gồm: Huyết áp cao đặc biệt là đột quỵ xuất huyết, những người mắc các bệnh như nhồi máu cơ tim, rung nhĩ, người bị tiểu đường, cholesterol cao gây tích tụ mảng bám trong động mạch, dễ dẫn đến đột quỵ thiếu máu cục bộ.
Bên cạnh các bệnh thì những thói quen như:hút thuốc lá và uống rượu là hai nguyên nhân gây hại trực tiếp cho mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc đột quỵ.
Và nguyên nhân cuối cùng khó ai tránh khỏi với dòng chảy của thời gian đó chính là tuổi tác. Nguy cơ mắc đột quỵ tăng lên khi tuổi tác càng cao, đặc biệt sau tuổi 55.
Phòng ngừa các loại đột quỵ thường gặp
Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe não bộ chính là phòng ngừa đột quỵ. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:
- Kiểm soát huyết áp và đường huyết, hạn chế muối và đường trong chế độ ăn uống sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục thường xuyên tránh thừa cân, béo phì gây áp lực lên tim mạch và làm tăng nguy cơ đột quỵ.
- Hạn chế hút thuốc và rượu bia để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tim mạch, làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ.
- Thực hiện việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu… để có các biện pháp can thiệp kịp thời.
- Điều trị các bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng liều lượng cũng là cách bảo vệ sức khỏe tối ưu.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại đột quỵ thường gặp cũng như các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ để có phương án phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh một cách tốt nhất.